ALI- :forma prefixada del latin ala (ala) v. alifèr - alifòrme.« alia » : v. aliga. aliança :accion o resulta de saliar o de far saliar.Sèm ben cosins, mas pas que per aliança. aliar / aligar (v. tr.) :unir ; ajustar ; mesclar ; combinar.aliar (s) :sunir per un tractat (pòbles) ; sunir per un pacte, per un matrimòni (personas).aliàs :autrament dich. (mot utilizat davant un escais)Azais, aliàs Lo Biçolat. aliatge :combinason de dos metals o mai.Aliatge de fèrre e de coire. A. daur e dargent... alibarda (plt.) :limbarda (Inula crithmoides)(Inula viscosa.) alibi (del lat. alibi :endacòm mai) : pròva que q.q. de suspècte èra endacòm mai al moment dun delicte o dun crim.Se capitèt que son alibi èra pas vertadièr. aliblanc :pinsard de pels òrts (Pyrrhula pyrrhula)alibre : alet / pala (alba duna ròda idraulica) Alícia :prenom.alicòt :tombadas de pol a lestofat.Un alicòt me ven totjorn per gost. aliechar (s) :se metre al lièch ; se jaire (cerealum).aliechat, -ada :al lièch. Ses aliechada, quaviá fòrça fèbre.Ai la civada que ses aliechada. alienable, -a :que pòt èsser alienat, -ada (vendut, -uda).alienacion :baujum / foliá ; accion o resulta dalienar o de salienar ; transmission duna proprietat a q.q. mai.Alienacion mentala. Alienacion dun domeni. alienant, -a :capable, -a dalienar ; qualiena.alienar (v. tr.) :cedir quicòm a q.q. ; renonciar a un drech natural ; far pèrdre lèime / far pèrdre la rason.Alienar sa libertat. Es la guèrra que lalienèt. alienar (s... q.q.) :pèrdre lamistat de q.q. o las relacions amb q.q.alienat, -ada :baug, -ja / fòl,-a.alienista (m. e f.) :psiquiatre, -a.Alienòr :prenom femenin.Alièr :ribièira que nais en Gavaudan (Occitània) ; departament occitan. v. p. 1053.alièr, -ièira :persona que jòga a lala, dins un espòrt collectiu.alifar (v. tr.) :alindar ; alisar ; polir ; abenar.alifar (s) :se reganhar ; reguitnar.alifat, -ada :alindat, -ada ; alisat, -ada ; polit, -ida /abenat, -ada per lusura. Vestit alifat. alifèr, -a :provesit, -ida dalas.alifòrme, -a :en forma dala ; que revèrta una ala.alifrant, -a :atrasent, -a / atractiu, -iva.Una proposicion alifranta. alifrar (v. tr.) :agoludir ; atirar ; atraire ; afiscar.Lalifrèt amb dargent. alifrat, -ada :t. a. çaisús.aliga :frucha de laliguièr / druèlha / albaliga.aligament :laccion daligar.aligança / aligatge :v. aliança.aligar (v. tr.) :ensorrar.aligàs :bachàs / baudràs / boldràs / fangàs / fraunhàs / gaulhàs / tautàs / lodràs.aligat, -ada :enfangat, -ada. Del gallés LIGA : fanga.aligòt :purèia de trufas amb de toma fresca.Laligòt dAubrac es tipicament roergat. « aligra » :v. aliga.aliguièr / albaliguièr :mal fraisse (Sorbus Aucuparia)« alimac » :v. limac.alimenar (s) :se rebordelar per la posca, per lèrba... Las galinas salimenan per la posca o per la sabla.aliment :substància que servís a la nutricion ; çò que se manja o çò que se beu ; tot çò que servís a manténer una causa.alimentacion :accion o resulta dalimentar o de s...alimentador, -airitz (adj. e subs.) :qualimenta ; aparelh per alimentar. Maquina alimentairitz.alimentar (v. tr.) :noirir ; sustentar (R. III, 210)Alimentar q.q. Alimentar lo fuòc. alimentar (s) :se noirir ; se sustentar.alimentari, -ària :relatiu, -iva als aliments.Pension alimentària. Regim alimentari. Literatura alimentària (pej.) « alimfar » :v. alifar.alimfocitòsi (f.) :diminucion notabla del nombre dels limfocits.« alin » :v. ailains.Alina / Lina / Lineta :prenoms.alinada :mena de rasim aramon.alincar (s) :safiscar / safiscalhar.alincat, -ada :afiscat, -ada / afiscalhat, -ada.alindar (v. tr.) :alifar ; ajustar ; afiscar ; adornar.alindar (s) :salifar ; sajustar ; safiscar ; sadornar.alineà :reculament duna linha per un paragraf novèl.alinhada :rengada.alinhament :accion o resulta dalinhar o de salinhar.alinhar (v. tr.) :enrenguetar ; metre a la rega.Se contunhas aital, te faràs alinhar ! alinhar (s) :se metre a la rega ; senrenguetar.alinjar (v. tr.) :provesir en linge.alinjar (s) :se crompar de linge.alinjat, -ada :provesit, -ida en linge.alisma (plt.) :èrba de cinc còstas (Alisma plantago)« alinquièr » :v. aguilent.alismatacèa :planta de la familha de las alismatacèas.alismatacèas (f. pl.) :familha de plantas.aliòs :gres impermeable que lòm tròba mai que mai dins las selvas lanesas (de las Lanas dOccitània).aliron / alairon :nadarèla triangulara de peisses gròsses (espadon, verdon...) ; nadarèla dorsala dunes cetacèus ; extremitat dala de polalha ; aleta articulada, en coa dala davion, e que sa manòbra permet a lavion de virar ; t. tecn. darquitectura.Me soi manjat un aliron de pol. aliòs (m.) :sistre (mena de tap) compausat de gres ferruginós.aliquòta (adj. e subs f.) :nombre divisaire ; josmultiple.3 es una part aliquòta de 12. alisa (una) :aplech per aplanar lo sòl ; mena de rebala.alisador :lo drap que cobrís la taula per alisar de farda.alisaire,-a :persona qualisa lo linge ; persona qualisa una paret ; un enjaulaire, una enjaulaira.alisar (v. tr.) :lissar , polir ; lissar lo linge ; polir unaparet, una pòst... ; enjaular ; liscar (v. intr.) : limpar.Alisar la bugada. Alisar una persona. alisat, -ada :t. a. çaisús.alisar / aliscar (s) :se quilhar ; sadornar ; sapimpar.alisat, -ada / aliscat, -ada :adornat, -ada ; apimpat, -ada.Ses alisada per anar dançar. alisatge :accion o resulta dalisar o de salisar.Aliscamps (los) :ancian cementèri dArles ; lavenguda pus celèbra de París ; lo Paradís (s.f.)« aliscar » :v. alisar.alisièr :drulhièr (Del gallés ALISIA) (Sorbus aria)alispada / alispal :brave tustassal.Lalispada que trapèt lo laissèt moquet. alispar (v. tr.) :alisar q.q. ; amaganhar q.q. ; calinejar q.q. ; tustassar / tabassar / tanar.aliurament :accion o resulta daliurar.aliurar (v. tr.) :metre una talha sus una tèrra ; averigar un pes. aliurat -ada : averigat, -ada.alivent :estòfa que reculhís lo gran que sortís del ventador. |